Lĩnh vực dịch vụ kế toán đang trở thành một ngành kinh tế quan trọng và chiếm tỷ trọng đáng kể trong thương mại của từng quốc gia cũng như toàn cầu. Trong bối cảnh kinh tế mới, sự phát triển của dịch vụ kế toán thuế càng trở nên quan trọng đối với các doanh nghiệp.

Tình hình hoạt động của thị trường dịch vụ kế toán

Xu hướng giảm về quy mô nhưng doanh thu vẫn tăng

Theo báo cáo của Bộ Tài chính, qua tổng hợp báo cáo của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán cho thấy, quy mô doanh nghiệp theo xu hướng giảm nhưng doanh thu vẫn tăng đáng kể, trong đó cả doanh thu dịch vụ kế toán và doanh thu dịch vụ khác của doanh nghiệp. Đây cũng là tín hiệu đáng mừng, thể hiện uy tín và chất lượng dịch vụ của các đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán ngày càng được khẳng định trên thị trường và được khách hàng ghi nhận, sử dụng dịch vụ.

Mặc dù chịu ảnh hưởng của dịch COVID-19 trong năm 2021 và nửa đầu năm 2022, nhưng doanh thu của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán trong năm 2022 vẫn tăng đáng kể so với năm 2021. Điều này cho thấy uy tín và chất lượng dịch vụ của các đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán ngày càng được khẳng định trên thị trường và được khách hàng tin tưởng, sử dụng.

Cơ cấu doanh nghiệp và nguồn nhân lực

Trên cơ sở số liệu của 155 đơn vị đủ điều kiện kinh doanh dịch vụ kế toán đã nộp báo cáo tình hình hoạt động năm 2022 cho thấy:

• Về quy mô doanh nghiệp: Chỉ có 4/155 đơn vị có 100 nhân viên, 21 đơn vị có từ 30 đến 99 nhân viên, 62 đơn vị có từ 10 đến 29 nhân viên, 21 đơn vị có dưới 10 nhân viên. Như vậy, quy mô của các đơn vị kinh doanh dịch vụ kế toán còn nhỏ.
• Về vốn điều lệ: Chỉ có 3 doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 10 tỷ đồng trở lên, 82 doanh nghiệp có vốn điều lệ từ 1 tỷ đồng đến dưới 10 tỷ đồng, 65 doanh nghiệp có vốn điều lệ dưới 1 tỷ đồng.
• Về nguồn nhân lực: Tính đến 31/12/2022, có 3.392 nhân viên, trong đó số lượng kế toán viên hành nghề được cấp Giấy chứng nhận đăng ký hành nghề dịch vụ kế toán là 378 người, tăng 0,8% so với năm 2021 (375 người). Chỉ có 9 đơn vị có từ 5 -10 kế toán viên hành nghề, còn lại 146 đơn vị chỉ có từ 2 – 4 kế toán viên hành nghề.

Như vậy, quy mô doanh nghiệp và nguồn nhân lực của các doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán còn nhỏ, chưa đáp ứng được nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về chế độ kế toán doanh nghiệp

Luật Kế toán và các văn bản hướng dẫn

Luật Kế toán đã được ban hành từ năm 2013, Bộ Tài chính đang trong quá trình tổng kết, đánh giá quá trình thi hành luật. Bên cạnh đó, Bộ Tài chính đang triển khai rà soát, nghiên cứu và soạn thảo các văn bản sửa đổi, bổ sung nhằm hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về chế độ kế toán doanh nghiệp, chế độ kế toán hợp tác xã và các nội dung phát sinh.

Tham khảo bách khóa luật doanh nghiệp, luật thuế tại https://dailythuegialoc.net

Cụ thể, Bộ Tài chính đang xây dựng các thông tư hướng dẫn:

• Thông tư hướng dẫn về chế độ kế toán doanh nghiệp
• Thông tư hướng dẫn chế độ kế toán hợp tác xã, liên hiệp hợp tác xã
• Thông tư hướng dẫn về cổ phần hóa
• Thông tư hướng dẫn về chế độ kế toán phái sinh

Để các chính sách pháp luật sớm đi vào cuộc sống, Bộ Tài chính mong muốn các hội nghề nghiệp về kế toán, doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán tích cực tham gia, phối hợp, tham gia ý kiến với Bộ Tài chính trong quá trình soạn thảo, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến kế toán.

Vai trò của các hội nghề nghiệp và doanh nghiệp

Các hội nghề nghiệp về kế toán và doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán cần tích cực tham gia, phối hợp với Bộ Tài chính trong quá trình soạn thảo, hoàn thiện hệ thống văn bản pháp luật liên quan đến kế toán. Điều này sẽ giúp:

• Phản ánh kịp thời những vướng mắc, bất cập trong thực tiễn áp dụng pháp luật kế toán
• Đề xuất các giải pháp hoàn thiện chính sách, pháp luật về kế toán
• Tham gia góp ý, đóng góp ý kiến để các văn bản pháp luật sớm đi vào cuộc sống

Sự tham gia của các chủ thể này sẽ giúp hoàn thiện khuôn khổ pháp lý về chế độ kế toán doanh nghiệp, đáp ứng yêu cầu của thị trường và thực tiễn.

Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán

Đào tạo, bồi dưỡng kế toán viên

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán, cần triển khai các giải pháp sau:

• Đẩy mạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng kiến thức, kỹ năng cho kế toán viên, đáp ứng yêu cầu ngày càng cao của thị trường
• Tổ chức các khóa học, chương trình đào tạo, bồi dưỡng về kiến thức chuyên môn, kỹ năng nghề nghiệp, đạo đức nghề nghiệp cho kế toán viên
• Xây dựng và triển khai chương trình đào tạo, bồi dưỡng về các quy định pháp luật mới, các chuẩn mực kế toán quốc tế
• Khuyến khích kế toán viên tham gia các hoạt động chuyên môn, nâng cao trình độ, kỹ năng nghề nghiệp

Bên cạnh đó, Bộ Tài chính cũng thường xuyên tổ chức các chương trình tập huấn, phổ biến miễn phí đến các đối tượng liên quan trực tiếp như doanh nghiệp dịch vụ kế toán, kế toán viên.

Giám sát, kiểm tra hoạt động nghề nghiệp

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán, bên cạnh công tác đào tạo, bồi dưỡng, cần tăng cường công tác giám sát, kiểm tra hoạt động nghề nghiệp của kế toán viên, như:

• Tăng cường giám sát việc tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp, quy định pháp luật trong hoạt động hành nghề của kế toán viên
• Xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm quy định pháp luật, chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp
• Thường xuyên tổ chức kiểm tra, giám sát hoạt động hành nghề của kế toán viên để kịp thời phát hiện và xử lý các sai phạm
• Chú trọng công tác thanh tra, kiểm tra nhằm đảm bảo chất lượng dịch vụ kế toán

Thông qua các hoạt động này sẽ góp phần nâng cao trách nhiệm, đạo đức nghề nghiệp, chất lượng dịch vụ kế toán.

Phát triển thị trường dịch vụ kế toán

Mở rộng quy mô doanh nghiệp

Để phát triển thị trường dịch vụ kế toán, cần tập trung vào các giải pháp sau:

• Khuyến khích, tạo điều kiện để các doanh nghiệp dịch vụ kế toán mở rộng quy mô, nâng cao năng lực cạnh tranh
• Hỗ trợ các doanh nghiệp dịch vụ kế toán tiếp cận các nguồn vốn, công nghệ mới để nâng cao năng lực
• Tạo điều kiện để các doanh nghiệp dịch vụ kế toán nước ngoài tham gia thị trường Việt Nam, góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ
• Khuyến khích các doanh nghiệp kế toán lớn, có uy tín mở rộng hoạt động, phát triển các chi nhánh trên toàn quốc

Việc mở rộng quy mô doanh nghiệp sẽ góp phần nâng cao năng lực cạnh tranh, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.

Phát triển dịch vụ kế toán chuyên nghiệp

Để phát triển dịch vụ kế toán chuyên nghiệp, cần tập trung vào các giải pháp sau:

• Đa dạng hóa dịch vụ kế toán, cung cấp các dịch vụ kế toán chuyên sâu, chất lượng cao như: dịch vụ kế toán tài chính, dịch vụ kế toán quản trị, dịch vụ tư vấn thuế, dịch vụ tái cấu trúc doanh nghiệp…
• Ứng dụng công nghệ số, chuyển đổi số trong hoạt động kế toán nhằm nâng cao hiệu quả, chất lượng dịch vụ
• Xây dựng và triển khai các tiêu chuẩn, quy trình cung cấp dịch vụ kế toán chuyên nghiệp
• Đào tạo, phát triển nguồn nhân lực kế toán chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu thị trường

Phát triển dịch vụ kế toán chuyên nghiệp sẽ góp phần nâng cao chất lượng dịch vụ, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của khách hàng.

Hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kế toán

Hợp tác trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực

Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán, Việt Nam cần tăng cường hợp tác quốc tế trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực. Cụ thể:

• Hợp tác với các tổ chức, trường đại học, viện nghiên cứu kế toán uy tín trên thế giới để cung cấp chương trình đào tạo, bồi dưỡng cho kế toán viên Việt Nam
• Tham gia vào các chương trình trao đổi sinh viên, giảng viên với các trường đại học kế toán hàng đầu thế giới để nâng cao kiến thức, kỹ năng của nguồn nhân lực Việt Nam
• Tổ chức các khóa học, hội thảo quốc tế về kế toán để chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi từ các quốc gia phát triển trong lĩnh vực này

Việc hợp tác quốc tế trong đào tạo và phát triển nguồn nhân lực kế toán sẽ giúp nâng cao trình độ chuyên môn, kỹ năng của người lao động, từ đó đáp ứng được yêu cầu ngày càng cao của thị trường.

Hợp tác trong nghiên cứu, phát triển công nghệ kế toán

Ngoài việc hợp tác trong đào tạo nguồn nhân lực, Việt Nam cũng cần tăng cường hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, phát triển công nghệ kế toán. Cụ thể:

• Kết nối với các tổ chức, viện nghiên cứu kế toán hàng đầu thế giới để tham gia vào các dự án nghiên cứu, phát triển công nghệ mới trong lĩnh vực kế toán
• Tham gia vào các diễn đàn, hội thảo quốc tế để trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm, học hỏi về các công nghệ tiên tiến trong lĩnh vực kế toán
• Hợp tác với các doanh nghiệp công nghệ kế toán hàng đầu thế giới để áp dụng công nghệ hiện đại vào thực tiễn kế toán tại Việt Nam

Việc hợp tác quốc tế trong nghiên cứu, phát triển công nghệ kế toán sẽ giúp Việt Nam tiếp cận và áp dụng những công nghệ tiên tiến, nâng cao hiệu quả và chất lượng trong công việc kế toán.

Kết luận

Trong bối cảnh hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng, lĩnh vực kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch, công bằng và hiệu quả trong quản lý tài chính của doanh nghiệp. Để nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán, phát triển thị trường dịch vụ kế toán và hợp tác quốc tế trong lĩnh vực này, cần có sự đồng lòng và hợp tác chặt chẽ từ các cấp, ngành, tổ chức và cá nhân liên quan.

Văn bản pháp luật liên quan đến kế toán đóng vai trò quan trọng trong việc điều chỉnh, quản lý hoạt động kế toán, đảm bảo tuân thủ pháp luật và chuẩn mực kế toán quốc tế. Sự tham gia tích cực của các hội nghề nghiệp và doanh nghiệp kinh doanh dịch vụ kế toán trong quá trình soạn thảo, hoàn thiện văn bản pháp luật sẽ giúp nhanh chóng điều chỉnh, cập nhật các quy định phù hợp với thực tiễn và yêu cầu của thị trường.

Đồng thời, việc nâng cao chất lượng nguồn nhân lực kế toán thông qua đào tạo, bồi dưỡng, giám sát và kiểm tra hoạt động nghề nghiệp sẽ giúp đảm bảo chất lượng dịch vụ kế toán, tạo niềm tin cho khách hàng. Phát triển thị trường dịch vụ kế toán cần tập trung vào việc mở rộng quy mô doanh nghiệp, phát triển dịch vụ kế toán chuyên nghiệp để đáp ứng nhu cầu ngày càng đa dạng của khách hàng.

Hơn nữa, hợp tác quốc tế trong lĩnh vực kế toán là yếu tố quan trọng giúp Việt Nam tiếp cận và áp dụng những tiêu chuẩn, công nghệ tiên tiến, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và dịch vụ kế toán. Chỉ thông qua sự hợp tác chặt chẽ, cùng nhau phát triển, lĩnh vực kế toán mới thực sự đáp ứng được yêu cầu của thị trường, góp phần vào sự phát triển bền vững của nền kinh tế đất nước.